Çocuğunuza Okuma Alışkanlığı Kazandırmanın Altın Kuralları

Çocuğuma okuma alışkanlığı kazandıramıyorum diyen veliler! Toplanın. Okuyacaklarınız sizin için. Günlerce düşündünüz çocuğum kitap okumaya karşı neden istekli değil diye. Hatta gidip öğretmeninden yardım istediniz. Sonra okul rehberlik servisine gittiniz. Yetmedi kişisel gelişim uzmanına... Hiçbirinden elle tutulur bir yardım alamadınız. Neden mi? Çünkü bu problemin çözümü ne öğretmende ne de rehberlik servisinde. Emin olun okuma alışkanlığını kazandıracak olan öğretmenler olsaydı
bugün Avrupa ülkelerinde %21 olan okuma oranı ülkemizde %0.01 olmazdı. Hatta yıllık 213 TL cep telefonuna para harcarken bütçemizden kitaba ayırdığımız para 6.5 TL olmazdı.
        Çocuğunuza kitap okuma alışkanlığı kazandırmak istiyorsanız ilk olarak kitap okuma alışkanlığının okulda değil de okul dışında kazandırılacak bir davranış olduğuna inanmalısınız. Öğrencilerimden edindiğim tecrübeler bana gösterdi ki öğretmenin okuma alışkanlığı kazandırmaya yönelik yaptığı her çalışma çocukta ödev etkisi yaratıyor. Ee ödev verilmediği zaman da kimse ödev yapmaz. O zaman ne yapmalısınız? Nasıl davranmalısınız?
        1-Kitap okuma konusunda çocuğunuza rol/model olmalısınız.
     

Bir çocuğun ilk model aldığı kişi anne ve babasıdır. Anne baba gibi giyinir, onlar gibi davranır, hatta onlar gibi konuşurlar. İlköğretim çağındaki çocukların en etkin öğrenme yöntemlerinden birisi model alarak öğrenmedir. Yani sosyal öğrenmedir. Kitap okuma alışkanlığı da bir davranış biçimi olduğuna göre çocuğunuza örnek olarak onlara bu davranışı kazandırma yolunda ilk adımı atabilirsiniz. Sosyal öğrenme ortamında sergilenen davranışa çocuğunuz kayıtsız kalmayacak ve o davranışa yönelecektir.
   
   
       2- Kitap okumayı boş zaman aktivitesi olmaktan çıkarmalısınız. 
     "Boş zamanlarınızda ne yaparsınız?" sorusuna verilen cevaplardan en büyük payı "Kitap okurum." cevabı alır. Halbuki kitap okumayı boş zamanlara sığdırmaya çalışmak okuma alışkanlığı kazanma yolunda ilerleyen bir çocukta kitap okumanın o kadar da önemli bir aktivite olmadığı düşüncesini oluşturacaktır.
      21. yy'nin en büyük sorunlarından birisi zaman yetersizliğidir. Öyle ki sorumluluklarımızdan kaçmanın en kolay yoludur zaman yetersizliği bahanesi. O yüzden hayatımızdaki önemli faaliyetleri boş zaman aktivitesi olamaktan çıkarıp onlara ayrı bir zaman dilimi ayırabilmeliyiz. "Peki nasıl yapacağım bunu?" dediğinizi duyar gibiyim. Hayatımızdaki aktiviteleri önem sırasına koyarken kitap okumaya ilk sıralarda yer vermelisiniz. Çocuğunuz için oyun oynamak önemli bir faaliyettir. Bir öğretmen olarak onların oyun zamanlarını kısaltmanızı istemem. Ama kitap okuma zamanını oyun zamanının önüne alırsanız okumanın ne denli önemli bir faaliyet olduğunu çocuğunuza hissettirebilirsiniz.

      3- Kitap okuma için "okuma saati" adı altında bir zaman dilimi belirleyin. 
       Hatırlayın, ikindi vaktinde yaptığınız şekerlemeleri. Bir kaç gün bir birine yakın vakitlerde uyursanız artık o vakit gelince vücudunuz hemen uyku moduna geçer. Hiç bir faaliyet yapamazsınız. Yapsanız da aldığınız verim azalır. Çünkü vücut uyku hormonu salgılamıştır. En verimsiz saatlerinizi yaşarsınız.
       Kitap okuma da bir davranış biçimi olduğuna göre vücuda aynı saatte aynı davranışı ifa etmeyi öğretebilirsiniz. Örneğin kitap okuma için belirlediğiniz saatin akşam saatleri olduğunu düşünürsek; o saat gelince -sevdiği bir dizi ya da program da olsa- televizyonu kapatırsanız ve bu davranışı her gün tekrarlarsanız hem çocuğunuzun biyolojik saatini okumaya adapte etmiş olacaksınız hem de kitap okumanın televizyon izlemeden daha önemli bir davranış olduğunu hissettireceksiniz. Kendi sınıfımda uygulayıp da en çok verim aldığım madde bu. Bir süre velilerimle her gün aynı saatte iletişime geçip okuma saati gelince kitap okumaya yöneltmeye çalıştım. Sonuç mu? Şimdi hepsi birer kitap kurdu.

    4- Çocuğunuz okumak istediği kitabı kendisi seçsin.
    Hiç kimse hoşlanmadığı bir işi yapmak istemez. Hele ki ilköğretim çağındaki çocuklar hoşlanmadığı bir davranışa zorlanırsa o davranıştan iyice uzaklaşır. Bu yüzden asla hoşlanmadığı bir kitabı okumaya zorlamayın. Bırakın, keyifle okuyacağı kitabı, kapağına bakarak, yazı büyüklüğüne bakarak veya içeriğindeki resimlere bakarak kendisi seçsin. Hem böylece ona birey olarak değer verdiğinizi de hissedecektir. Hatta bir kitabı bir süre okuduktan sonra da sıkılabilir. Sıkıldığı bir kitabı "Başladığın bir işi bitirmelisin." diyerek patron edasında okumaya zorlamayın. Pekala hoşlanarak okuyup bitirebileceği kitaplar bulabilirsiniz.

    5- Kendine ait bir kitaplığı olsun.
    Kitaba ulaşmak ve okumaya başlamak onun için zor olmamalı. Elinin altında türlü kitaplardan oluşan bir kitaplığı olursa aidiyet duygusu gelişecektir. Kitaplığını düzenli tutmayı öğrenmesi, kitaplara bir evlat muamelesi yapması onu kitap okuma alışkanlığı kazanması konusunda destekleyici olacaktır. Kitaplığı mutlaka boyunun yetebileceği yükseklikte olmalı. Kitap onun için asla ulaşılamaz olmamalı. Yeni kitaplar alarak kitaplığını geliştirmesi, büyütmesi çocuğunuz için hayli keyifli olacaktır. Kendinizden pay biçin. Dolu bir buzdolabıyla yemek hazırlamak, sofra kurmak ne kadar eğlenceli ve kolay değil mi!

    6- Mutlaka kütüphane üyeliği olsun.
    Kütüphaneye bir "kitap sevenler birliği" olduğu gözüyle bakarsak çocuğunuzun o birliğin üyesi olması diğer üyeler gibi davranmasını kolaylaştıracaktır. Kitaplığı ne kadar zengin olursa olsun kütüphane onun en zengin kitaplığı olacaktır. Haftada birkaç kez yapacağı kütüphane ziyaretiyle hem oradaki eşsiz havayı tadacak hem de kitap okunan ortamın kokusunu içine çekecektir. Bu ziyaretleri büyük anne-büyük baba ziyareti gibi hazırlıklarla gerçekleştirirseniz kitapların değerini onun gözünde kat be kat artıracaksınız.
      Son olarak bir uyarı: Çocuğunuzda kitap okuma davranışı geliştirebilmek için asla ödül yöntemini kullanmayın. "Şu kadar kitap okursan sana şunu alacağım.", "Bu kadar zaman kitap okursan sana bunu alacağım." gibi hedef koyan cümleler kurmayın. Ödülle kitap okuyan bir çocukta ödül her zaman olumlu etkiler bırakmaz. Bir süre sonra ödül ortadan kalkınca davranış yine sönme eğilimine girebilir. O yüzden bırakın, çocuğunuz kitap okuyunca neler kazanacağını kendisi keşfetsin.